Natuurvriendelijke verlichting is bezig aan stille opmars in openbare projecten
“Nachtelijk actieve dieren en klimaat beschermen”
Meer rekening houden met dier en natuur: het thema is brandend actueel en stelt ook nieuwe eisen aan verlichting. Daarom ontwikkelden een aantal fabrikanten verlichtingsoplossingen die daar gericht op inspelen. Met Philippe Wouters (Extern Specialist Lighting bij Cebeo) en Sander van de Voorde (Sales Representative voor België bij BEGA) gaan we dieper in op wat vandaag beschikbaar is en welke meerwaarde deze systemen hebben.
De introductie van natuurvriendelijke verlichting is vrij recent, maar absoluut relevant, vindt Philippe Wouters. “Concreet gaat het momenteel over twee toepassingen”, legt de Cebeo-specialist uit.
“Een eerste innovatie zijn armaturen die items heel specifiek verlichten, en daardoor amper nog ‘strooilicht’ veroorzaken. Op die manier zorgen ze voor veel minder lichtpollutie. Daarnaast heb je de toestellen met een aangepaste kleurtemperatuur, die vergelijkbaar is met 1800 K. Daardoor verspreiden ze een oranjerood licht dat insecten en nachtdieren, zoals vleermuizen, niet aantrekt.”
“Armaturen die items heel specifiek verlichten, zorgen voor veel minder lichtpollutie.”
Philippe Wouters
Veiligheid en comfort harmoniëren
“Veel mensen zijn er nog niet eens van op de hoogte dat dergelijke producten bestaan”, gaat Philippe verder. “Dat geldt zeker voor de diervriendelijke oplossingen. Voor armaturen die zich maximaal richten op het te verlichten object, is de interesse al iets groter. Het beperken van de lichtvervuiling is een aspect dat stelselmatig meer aandacht verdient. In België hadden we in het verleden een traditie van overbelichting, die vaak een gevolg was van het stimuleren van het veiligheidsgevoel. De enorme technologische verbeteringen die gemaakt zijn inzake ledverlichting, maken het mogelijk om licht veel meer en gerichter te sturen, waardoor je het veiligheidsaspect beter kan harmoniëren met comfort: als een ledlamp op circa 20% van het beschikbare vermogen schijnt, kan je verlichting én comfort probleemloos linken aan een forse energiebesparing.’
Philippe verwacht dan ook dat lichtvervuiling vermijden almaar meer aan aandacht zal winnen, wat zich zal vertalen naar de lastenboeken van talrijke openbare verlichtingsprojecten. “Steden en gemeenten zullen de trekker van deze trend zijn, maar het zal heel stelselmatig gebeuren. Recent is een nieuw fietspad in Oud-Heverlee, dat parallel met de E40 loopt, uitgerust met duurzame ledverlichting. Het gaat om 39 verlichtingspalen die oplichten als een fietser nadert en weer dimmen als de fietser gepasseerd is. De Vlaamse regering koos er bewust voor amberkleurige leds, omdat het fietspad aan een natuurgebied grenst. Dit type licht hindert de jacht van de vleermuizen niet. We mogen verwachten dat dergelijke projecten in de toekomst beter ingeburgerd zullen geraken.”
“De vraag naar natuurvriendelijke verlichting komt almaar vaker in lastenboeken voor.”
Sander Van de Voorde
Verantwoorde buitenverlichting
Sander van de Voorde van BEGA licht toe waarom natuurvriendelijk licht zo belangrijk is. “Het kleurenspectrum van kunstmatig licht heeft een hoog aandeel blauw licht met 440 nm-gehalte, wat insecten aantrekt en hun natuurlijk levensritme kan verstoren. ’s Nachts oriënteren zij zich via de maan, maar door kunstmatig licht verloopt dat een stuk moeilijker. Net daarom heeft BEGA zich als één van de eerste fabrikanten gericht op verantwoorde buitenverlichting, die negatieve invloeden op dieren voorkomt in natuurlijke en stedelijke gebieden.”
Met de BugSaver®-technologie stimuleert de producent het menselijk veiligheidsgevoel én de bescherming van nachtelijk actieve dieren. “Dat doen we door het aandeel aan blauw licht dermate te reduceren, dat je een amber kleurtemperatuur krijgt (vergelijkbaar met 1800 K) die insecten minder aantrekt, zonder dat het de veiligheid van voorbijgangers in het gedrang brengt. Dat effect wordt nog versterkt door een extra verlaging van de lichtopbrengst tijdens de nachtelijke uren. Zo krijg je minder strooilicht, wat de onnodige verlichting van de nachtelijke hemel vermijdt. Het aansturen van de leds gebeurt door een overkoepelende DALI-lichtbesturing of een stuurapparaat van BEGA Bug Saver®.”
Dark Sky
Voor het vermijden van lichtvervuiling creëerde BEGA de ‘Dark Sky’-collectie, die het licht met maximale efficiëntie richt op het te verlichten oppervlak. “Deze armaturen geven minder dan 1% van de lichtstroom af in hun bovenste helft, waardoor je dus amper nog ‘strooilicht’ krijgt dat zich naar boven oriënteert. Omdat er veel minder vermogen nodig is voor de verlichting, kan de bouwheer ook fors op de energiefactuur besparen.”
Bij BEGA merken ze dat de vraag aan dergelijke oplossingen geleidelijk aan toeneemt. “Steeds meer zien we dat dergelijke oplossingen almaar vaker in lastenboeken voorkomen, vaak op vraag van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Dat geldt zeker als het gaat om verlichting van bos- en/of wandelwegen, of bij verlichting van stedelijke gebieden die aan een natuurgebied grenzen. Naarmate meer mensen zullen weten dat dergelijke systemen bestaan, mogen we verwachten dat ze in een groeiend aantal projecten een toepassing zullen vinden.”
“Aangezien je van een lichtinstallateur niet mag verwachten dat hij deze oplossingen volledig kent, staan wij – samen met Cebeo – in voor integrale begeleiding tijdens de volledige duur van het project”, besluit Sander van de Voorde.
