“Zonder correcte vergrendeling speel je met levens”
Iemand die zich ernstig verwondt of zelfs overlijdt aan de gevolgen van elektrocutie of een onveilige aanpak van elektrotechnische installaties: je wil het te allen tijde vermijden. Net daarom zouden veiligheidsprocedures de heilige graal op elke werf moeten zijn. Gelukkig is dat in de meeste gevallen wel zo, maar toch gaat het af en toe nog mis. Samen met Roger Martens, Account Executive IEI (Industrial & Electrical Infrastructure) in België en Luxemburg voor Panduit, overlopen we de belangrijkste aandachtspunten en staan we stil bij een belangrijke innovatie.
Ook als elektrische installaties buiten dienst zijn gesteld, is het van primordiaal belang om ze goed te beveiligen. “Als er bijvoorbeeld herstel- of onderhoudswerken aan zo’n installatie moeten gebeuren, kan dat leiden tot ernstige arbeidsongevallen als men ondoordacht te werk gaat”, verklaart Roger. “Denk maar aan wat er kan gebeuren als iemand in contact komt met vloeistoffen die onder stoom of hydraulische druk staan, of als ze zijn behandeld met chemische producten. Ook mechanische onderdelen die een onverwachte beweging maken door de zwaartekracht, een elektrische lading of restenergie, houden een risico in als de vergrendeling onvolledig is.”
Nochtans is er een verplichte procedure inzake de vergrendeling van elektrotechnische installaties. “Die procedure gaat over de maatregelen die je als werkgever moet nemen om de veiligheid van medewerkers te garanderen tijdens interventies op ‘arbeidsmiddelen’, die vereisen dat het arbeidsmiddel voor de volledige duur van de interventie buiten gebruik wordt gesteld. Die maatregelen zijn een gevolg van wettelijke bepalingen die in de welzijnswet staan.”
Welzijnswet
De Welzijnswet legt duidelijke verplichtingen op inzake vergrendeling van arbeidsmiddelen. Artikel IV.2-3 schrijft voor dat werknemers die herstellingen, transformaties of onderhoud uitvoeren specifiek gemachtigd en bekwaam moeten zijn. Artikel IV.2-5 bepaalt dat er vóór het gebruik van installaties en machines altijd schriftelijke instructies beschikbaar moeten zijn, inclusief informatie over de veiligheidsvoorzieningen. “Daarnaast moet de werkgever een formele vergrendelingsprocedure voorzien die deze instructies bundelt. Die procedure moet ook de taken van de betrokken werknemers duidelijk omschrijven”, weet Roger.
De artikelen IV.2-6 en IV.2-12 van de code, samen met de Machinerichtlijn 2006/42/EG, bepalen dat een doeltreffende vergrendelingsprocedure enkel mogelijk is als de werkgever arbeidsmiddelen voorziet die daarvoor ontworpen zijn. De machines die werknemers gebruiken, moeten dus uitgerust zijn met voorzieningen die toelaten de onderhoudsvereisten uit de Machinerichtlijn na te leven. Als die eisen niet volstaan om alle risico’s te dekken, moet de werkgever bijkomende maatregelen nemen. Daarbij gelden de algemene minimumeisen uit punten 3.14 tot 3.16 van bijlage IV.2-2 van de code.
Op zich zijn deze verplichtingen goed ingeburgerd, maar… alles kan beter. Helaas zijn er af en toe nog gevallen waarin het gruwelijk fout gaat. Het is nog maar van juni vorig jaar geleden dat een jonge man stierf aan de gevolgen van elektrocutie toen hij bij onderhoudswerken in een Limburgs grootwarenhuis een industrieel onderhoud aan koelinstallaties uitvoerde. Hij kwam in contact met het elektriciteitsnet en overleed ter plaatse.
Drie beveiligingsniveaus
Als internationale producent van oplossingen voor elektrische en netwerkinfrastructuur, ontwikkelt en levert Panduit onder meer kabelmanagementsystemen, connectoren, industriële veiligheidssystemen, identificatieproducten en databekabeling. Daarnaast ondersteunt het ondernemingen bij de digitalisering van industriële omgevingen, met betrouwbare bekabeling en connectiviteit voor datacenters en fabrieken. Veiligheid is daarbij een belangrijke pijler. Dat bewijst de multinational onder meer met oplossingen voor drie vergrendelingsniveaus voor elektrische, mechanische, pneumatische en/of hydraulische installaties.
“De best mogelijke bescherming is het respecteren van drie vergrendelingsniveaus.”
Roger Martens
“Het eerste niveau is de installatie blokkeren, bijvoorbeeld door vergrendeling van stroomonderbrekers, kleppen en pneumatische energie. De installatie vergrendelen met een hangslot is een volgend aandachtspunt. Hiervoor hebben we onder meer PSL-8 in onze portfolio. Dit is een compact, gekleurd hangslot dat we gebruiken voor lock-out/tag-out toepassingen, zodat de installatie tijdens onderhoud fysiek vergrendeld blijft en ze niet per ongeluk weer wordt ingeschakeld. Ten slotte hebben we ook producten om de vergrendeling te identificeren, bijvoorbeeld via de PST-4-labelhouder met gelamineerde bescherming voor elk kabeltype.”
VeriSafe
Hét koninginnenstuk van Panduit in dit domein is de VeriSafe. “Deze tester op afwezigheid van spanning toont automatisch aan of een elektrische installatie effectief spanningsvrij is. Normaal gebruikt een installateur hiervoor een spanningsmeter, maar daarbij bestaat altijd het risico op een menselijke fout of een verkeerde interpretatie. Door met één druk op de knop een volledig geautomatiseerde test uit te voeren, bant VeriSafe dat risico volledig.”
“Met een spanningsmeter bestaat altijd het risico op een menselijke fout of een verkeerde interpretatie.”
Roger Martens
Het systeem bestaat uit drie onderdelen: een isolatiemodule die in de kast wordt geplaatst, een systeemkabel die de isolatiemodule verbindt met de indicatormodule buiten de kast, en de indicatormodule die de controle over de afwezigheid van spanning opstart. “Dit zal de BA4- en BA5-procedures niet vervangen (Belgische veiligheidsclassificaties voor wie aan elektrische installaties werkt, red.), maar verhoogt de bescherming van de technicus alvorens hij de elektrische kast opent”, pikt Fréderic Kalb, Senior Business Development Manager, in.
