Veilig vakmanschap onder stof- of vonkenregen
Boor- en slijpmachines zijn onmisbare tools voor elke elektro-installateur, maar verkeerd gebruik kan desastreuze gevolgen hebben. Met de juiste aanpak combineer je kracht en precisie met maximale veiligheid. René Verhoek, trainer bij Bosch, laat je ontdekken hoe eenvoudige gewoontes en beschermingsmiddelen het verschil maken tussen risico en vakmanschap.
1. Zorg altijd voor een veilige werkplek
René Verhoek: “Of je nu moet boren, slijpen of iets anders, creëer altijd eerst een veilige werkplek. Dat betekent: leg materialen weg waarover je eventueel zou kunnen struikelen, draag een veiligheidsbril en gehoorbescherming en – afhankelijk van je eigen voorkeur – handschoenen. Draag liefst géén losse sieraden en bij voorkeur ook geen hoodie, om te vermijden dat die op één of andere manier in je werkmateriaal verstrikt zouden kunnen raken (bij een hoodie zijn dat de touwtjes voor de ‘kap’). En neen: je bent absoluut géén watje als je dit allemaal in acht neemt.”
2. Kies je tool op basis van het materiaal waar je doorheen moet
“Door baksteen, beton of een staalplaten wand moeten boren, is een wezenlijk verschil. Samen met de grootte van het boorgat, is het materiaal bepalend voor het accessoire dat je op je boormachine monteert. Velen kiezen daarbij voor goedkope accessoires, maar vergeten dat die sneller verslijten, minder duurzaam zijn en een grotere kans bieden op een onjuist boorgat. Goed om te onthouden: je kiest beter kwalitatieve accessoires op een iets minder goede boormachine dan minder kwalitatieve accessoires op een betere boormachine. Om de grootte van het boorgat te bepalen, is het belangrijk te weten wat er allemaal doorheen moet. Gaat het om één kabel, of om een hele kabelgoot voor diverse leidingen?”
“Je kiest beter kwalitatieve accessoires op een iets minder goede boormachine, dan minder kwalitatieve accessoires op een betere boormachine.”
René Verhoek
3. Duw niet te hard op de boorhamer
“Wanneer je door beton boort, gebruik je een boorhamer. Deze boorhamer werkt met een combinatie van roterende kracht en een slagbeweging. Als je te hard duwt, demp je die hamerslag en verliest de machine juist zijn efficiëntie. Bovendien verhoog je de kans op oververhitting en vroegtijdige slijtage van de machine. Het resultaat is trager werk en een groter risico op beschadiging van machine en accessoire. Als je de boorhamer gewoon haar werk laat doen, word je minder snel moe, ben je sneller klaar en gaat je machine langer mee.”
4. Laat je boorhamer tijdig onderhouden door een professional
“Wie lang van zijn toestel wil genieten, moet méér doen dan er af en toe eens het stof van af wrijven. Als je na een tijdje voelt dat de machine minder krachtig werkt, of als je het onderhoudslampje op de machine ziet branden, is het tijd om ze door een professional te laten onderhouden. Idealiter is dat de onderhoudsdienst van de fabrikant zelf of door goed opgeleide reparateurs bij een groothandel zoals Cebeo. Dan ben je zeker dat alles veilig, kwalitatief en volgens de voorschriften gebeurt. Doe het niet zelf. Je kan wel de onderdelen bestellen, maar Bosch geeft bewust geen reparatie-advies omdat we niet weten of de koper over de juiste skills beschikt om een onderhoud of reparatie zelf te doen.”
5. Aarzel niet om accessoires op tijd te vervangen
“Ook de accessoires verslijten. Een versleten boor herken je vaak aan de verkleuring van de kop. Bij betonboren zie je dat de harde metalen plaatjes afgerond raken of zelfs loskomen van de soldering, wat een duidelijk teken van slijtage is. Ook een asymmetrische of afgeplatte punt wijst erop dat de boor niet meer efficiënt snijdt. Tot slot merk je het tijdens het werken: de boor vreet minder goed door het materiaal en vraagt meer druk dan normaal. Metaalboren zijn te slijpen, betonboren niet: die moet je vervangen.
6. Respecteer zo goed mogelijk het aanbevolen toerental
“Het toerental is afhankelijk van het materiaal waar je doorheen moet. Hout, beton en steen vergen een lager toerental dan metaal. De diameter van de boor speelt eveneens een rol. Met name bij het boren in metaal is het juiste toerental erg belangrijk. Een vuistregel zegt hier dat je het toerental bepaalt door 10.000 te delen door de diameter van je boor. Bijvoorbeeld: een metaalboor van 4 mm draait idealiter rond 2500 toeren, bij 10 mm is dat 1000 toeren. Op onze verpakkingen vermelden wij het materiaal waarvoor de boor geschikt is, de diameter, het ideale toerental en bij onze Expert-accessoires de standtijd (geeft een indicatie over hoe lang de boor scherp blijft).”
7. Markeer het centreerpunt op de juiste manier
“Een houtboor beschikt over een ultrascherpe punt die je op het exacte centreerpunt zet voor je de boormachine inschakelt. Die doet dan automatisch zijn werk. Bij metaal sla je de harde metalen punt van je centerpons in het centreerpunt. In die inkeping zet je de punt van de metaalboor en ga je vervolgens naar het ideale toerental. Als je door beton moet, markeer je het centreerpunt met een kruisje. Door de boormachine daarop te richten en vervolgens langzaam te laten draaien, slaat die het beginpunt aan. De betonboren van Bosch hebben een ingebouwde centreerpunt.”
8. Doe niet aan voorboren bij beton
“Als je door metaal of hardhout een gat van meer dan 10 mm moet boren, is het verstandig eerst te voorboren. Bij het voorboren in metaal kies je een boor die iets groter is dan de ‘ziel’ van de boor van je uiteindelijke diameter. Vermijd voorboren te allen tijde als je door beton moet. Als je voorboort in beton, creëer je overbodig veel trillingen die funest zijn voor je machine, je accessoire en bovenal voor de gebruiker. Daarnaast wordt het gat onzuiver. Met de juiste boorhamer en de juiste boor kan je in beton direct boren (zelfs grote diameters tot Ø50 mm).
9. Gebruik de juiste slijpschijf voor de juiste toepassing
“Allereerst: gebruik bij om het even welke slijpmachine altijd de beschermkap. Die is echt cruciaal voor mocht de slijpschijf breken. Gebruik dikke slijpschijven om materialen schuin weg te slijpen (afbramen). Dunne slijpschijven (doorslijpschijven) zijn gemaakt om ergens verticaal doorheen te gaan, maar absoluut niet om af te bramen: dan is de kans dat ze breken erg groot.”
“Als je voorboort in beton, creëer je overbodig veel trillingen die funest zijn voor je machine, je accessoire en jezelf.”
René Verhoek
10. Gebruik ze niet na de vervaldatum
“Respecteer de vervaldatum die op de slijpschijf vermeld staat. Gebruik je de schijf pas later, kan de fabrikant niet garanderen dat het product nog de oorspronkelijke kwaliteit biedt. Ze kunnen ook breken. Koop daarom best geen al te grote voorraad slijpschijven in één keer.”
“Koop geen al te grote voorraad slijpschijven in één keer.”
René Verhoek
11. Kies voor de kwaliteit van een diamantschijf
“Bij een diamantschijf is het breekrisico minimaal in vergelijking met een gewone slijpschijf. Bosch heeft ook speciale diamantslijpschijven voor metaal in haar assortiment. Net als een doorsnee slijpschijf is ze onderhevig aan slijtage, maar ze gaat veel langer mee. Ze behoudt wel altijd haar maximale slijpdiepte doordat ze niet kleiner wordt tijdens het gebruik. Ja, ze is een stuk duurder dan het gewone product, maar ze gaat wel tot 100 keer langer mee, waardoor ze een absolute aanrader is voor mensen die heel veel slijpwerk moeten verrichten.”
12. Wees verstandig als je de machine uitschakelt
“Als je een slijpmachine uitschakelt, duurt het nog een aantal seconden voor de slijpschijf stopt met draaien. Wacht tot op dat moment om ze veilig op de grond neer te leggen. Leg je slijper nooit op de schijf, maar altijd op de beschermkap of de motorzijde en hou hem weg van brandbare materialen. Wil je het risico verkleinen dat de machine nog naloopt na het uitschakelen en per ongeluk iets of iemand kan raken, kies dan een toestel met een remmechanisme.”
