.jpg "Keuringsorganisme")
“Een keuringsorganisme als bondgenoot”
Wanneer kan een industriële elektrische installatie als ‘veilig’ beschouwd worden? Als ze voldoet aan het AREI, of mag de lat hoger? Keuringsorganisme J. Van Hemelen over wetten en normen…
.jpg "Bender - continuïteit in een IT-net")
“De continuïteit in een IT-net is gewaarborgd”
Door de toenemende automatisering worden installaties gevoeliger voor schade. Een IT-net is de oplossing die bedrijfscontinuïteit, persoonsveiligheid, brandpreventie,… garandeert.
.jpg "Catu - risicoanalyse vlamboogbescherming")
Risicoanalyse eerste stap in vlamboogbescherming
Hoe bescherm je je het best tegen een vlamboog? De juiste PBM’s bepalen voor het werken met elektrische spanning is niet zo evident als het lijkt. De eerste stap is een risicoanalyse.
.jpg "Eaton - aardlekschakelaars")
Digitale versus conventionele aardlekschakelaars
Hoe onderscheiden digitale aardlekschakelaars zich van hun conventionele tegenhangers? Ontdek Eatons Smartwire-DT, en hoe dit past in een Industry 4.0 omgeving.
.jpg "Erico - aarding beschermen tegen corrosie")
Hoe je aarding beschermen tegen corrosie?
Bij harmonische storing op een installatie, wijst controle van de aardverbindingen veelal op corrosie. Een slecht functionerende aarding kan fatale gevolgen hebben. Hoe kan je je hiertegen beschermen?
.jpg "Phoenix Contact - Digitalisering vraagt betere bliksembeveiliging")
Digitalisering van industrie vraagt betere bliksembeveiliging?
Doordat de apparatuur steeds meer elektronica en sturingen bevat, vergroot bij een bliksemontlading het risico op schade. De oplossing? Meer aandacht voor Type 3 beveiliging.
.jpg "Schneider Electric - B-SI differentiëlen")
B-SI differentiëlen garanderen ‘super immuniteit’
Vanuit de industrie komt bovenop de vraag om veiligheid ook vooral de eis om zo weinig mogelijk uitval. B-SI differentiëlen garanderen een super immuniteit en passen zó in Schneiders EcoStruxure.
.jpg "DEHN ACI-technologie")
DEHN ACI-technologie maakt voorzekeren overbodig
In industriële borden groter dan 125A moet een voorzekering voorzien worden. Welk type zekering moet dit zijn? Mag dat een automaat zijn? Welke stroomwaarde? Ontdek DEHN’s ACI-technologie.
“Een risicoanalyse en respect voor normen zijn essentieel voor veiligheid”
.jpg "Een keuringsmechanisme als bondgenoot")
Wanneer kan een industriële elektrische installatie als ‘veilig’ beschouwd worden? Als ze voldoet aan het AREI, of mag de lat hoger? “Als keuringsorganisme gaan we na of de installatie voldoet aan de wet, het AREI. Maar normen, ook al zijn ze niet altijd wettelijk afdwingbaar, betekenen in het kader van veiligheid een grote meerwaarde”, stelt Koen Van Hemelen van het Keuringsorganisme J. Van Hemelen uit Alsemberg en Kortrijk.
Het onafhankelijke keuringsbureau is bevoegd voor de controle van onder andere elektrische installaties en machineveiligheid en is dus heel goed vertrouwd met de veiligheidsaspecten in de industrie.
Bondgenoot
Bedrijfsleider Koen Van Hemelen beschouwt zijn organisme als een bondgenoot van de installateur en de industrie. De kernopdracht van het bureau bestaat erin om installaties en machines (tussentijds) te controleren op conformiteit aan de wetgeving. Van Hemelen doet echter meer dan dat. “De wet is er niet ter wille van de keurders, wel om de gebruikers van installaties en machines te beschermen. Soms leeft het misverstand dat wij erop uit zouden zijn om af te keuren. Integendeel, we zijn een partner voor het preventiebeleid van bedrijven. Want ook al wordt de letter van de wet nageleefd, dan kan het zijn dat we vaststellen dat de veiligheid beter kan: ik beschouw het als onze morele plicht om dit te signaleren. Daarnaast zijn we ook steeds bereid om advies te verstrekken, nog voor de eigenlijke controle plaatsvindt.”
.jpg "Koen Van Hemelen")
Wetten en normen
Veiligheid is wettelijk gereguleerd op verschillende niveaus. Op Europees vlak zijn er richtlijnen voor bijvoorbeeld machineveiligheid, waarin ook het aspect elektriciteit staat beschreven. En er zijn natuurlijk de productnormen die de fabrikanten moeten respecteren.
Op nationaal niveau staat in het AREI beschreven waaraan een elektrische installatie wettelijk gezien dient te voldoen om mensen, goederen en dieren te beschermen. Het AREI is de bijbel dus? “Dat zou het moeten zijn”, relativeert Koen Van Hemelen. “Maar uit een risicoanalyse – die voorzien is in de codex voor het welzijn op het werk – kan blijken dan het AREI niet streng genoeg is. In dat gevel zijn er bijkomende ingrepen nodig aan de elektrische installatie om de veiligheid te optimaliseren. Vaak wordt er in het AREI ook verwezen naar de ‘regels van goed vakmanschap’”, legt Koen Van Hemelen uit. En dan komen de normen in beeld. “Voor de toepassing van het goed vakmanschap wordt er inderdaad gerefereerd aan normen. Deze zijn niet altijd afdwingbaar, maar worden door experten wel gebruikt om een installatie of machine te beoordelen.”
Risicoanalyse
Het advies van Koen Van Hemelen is hier tweevoudig: “Een risicoanalyse is heel belangrijk en waardevol in het kader van de veiligheid. Het is de verantwoordelijkheid van de uitbater van de elektrische installatie om die te laten uitvoeren en aanbevelingen van de analyse ook te realiseren. Voor machines is de constructeur verantwoordelijk voor de uitvoering van de risicoanalyse.”
Daarnaast is het niet slecht om je een paar relevante normteksten aan te schaffen, want in de risicoanalyse zal er vaak verwezen worden naar normen. In de Europese norm EN 60204-1 bijvoorbeeld staat gedetailleerd beschreven hoe de elektrische uitrusting van een machines dient geïnstalleerd te worden. “Zo bestaan er normen over héél veel verschillende zaken – kortsluitberekeningen, aardingen, etikettering, noem maar op. Zoals gezegd hoef je ze strikt juridisch niet altijd toe te passen, maar zijn ze wel een uitstekende referentie.”
.jpg "Normen zijn niet altijd afdwingbaar, maar worden door experten wel gebruikt om een installatie of machine te beoordelen.")
Berekening
Koen Van Hemelen ziet nog een voordeel van normering: “Elektrische installaties worden over het algemeen vooraf berekend: kabelberekeningen, kortsluitstromen, beveiliging tegen elektrische schokken, onderbrekingsvermogen… Als het AREI hiervoor niet voldoende details beschrijft, dan kan je deze wel terugvinden in de normen. Daarom worden normen ook vaak gehanteerd in calculatieprogramma’s.”
Nieuwe technologie
Van Hemelen stelt overigens vast dat de normen evolueren. “Normalisatie blijft de stand der technieken volgen. Denk maar aan nieuwe technologie zoals zonnepanelen, laadstations en opslag in batterijen, waarvoor een specifieke beveiliging noodzakelijk is. Dus ook voor dit type installaties is het aangewezen de normen te volgen.”
Een beveiligd IT-systeem verzekert continuïteit voor gevoelige installaties
.jpg "Luc Jansen, Technisch Commercieel Adviseur Bender Benelux")
Met hun industriële oplossingen voor overspanning wil Bender zowel mens als machine behoeden voor schade. Hun overspanningsbewakingsrelais beschermen installaties in geval van een overspanning ten gevolge van een verhoging van de netspanning. Bender is daarenboven pionier in IT-net installaties & systemen. Door de toenemende automatisering in installaties die daardoor gevoeliger zijn voor schade, werpt dit type net zich naar voor als de oplossing die bedrijfscontinuïteit, persoonsveiligheid, brandpreventie,… garandeert.
Alleen bij een IT-systeem leidt een eerste isolatiefout niet tot de uitschakeling van het systeem. “IT-netten worden doorgaans beschouwd als heel veilige netten”, weet Luc Jansen, Technisch Commercieel Adviseur bij Bender Benelux, “omdat een eerste fout geen schadelijke gevolgen heeft. De bron is immers niet geaard, dus er is geen stroompad. Met andere woorden: de continuïteit in een IT-net is gewaarborgd.”
Maar er is ook een keerzijde: “Ontstaat er een tweede fout, dan heb je een rechtstreekse kortsluiting. Het gevaar in een IT-net is dat wanneer een persoon een tweede fout uitmaakt, de volle stroom door die persoon gaat. Vandaar is er wettelijk bepaald volgens AREI, HD en IEC documenten dat een IT-net moet voorzien worden van een isolatiebewaker.”
Verplicht in ziekenhuizen
Door de komst van differentiëlen verdween het IT-net wat naar het achterplan, zeker wat residentieel betreft. “In de industrie wordt het wél nog vaak toegepast, in functie van de continuïteit van gevoelige installaties. Bij een eerste fout is het belangrijk om die te monitoren, en nadien op basis van de risicoanalyse te bepalen of er verder actie moet worden ondernomen. Zo kan men beslissen om productiearbeiders zonder BA4 certificaat te evacueren. Verder zijn IT-netten zelfs verplicht in ziekenhuizen, en voor de vitale stroombanen in industriële en tertiaire nieuwbouw.”
Monitoring is heel belangrijk. In het geval er zich een overspanning manifesteert van 5 à 10 %, dan wil je dat als gebruiker wel weten, om al dan niet actie te ondernemen. “Bepaalde koelinstallaties kunnen niet zomaar uitgeschakeld worden”, weet Luc Jansen. “Maar is de overspanning groter, dan kan deze mogelijks teveel schade berokkenen aan de installatie om niets te ondernemen. Eenzelfde redenering gaat trouwens op voor onderspanning.”
“Een mogelijke oorzaak van overspanning is als de belasting van een generator plots wegvalt. Tot die generator zichzelf bijregelt door middel van de ingebouwde elektronica, indien aanwezig, is er sprake van een overspanning. Wanneer een bepaald spanningsniveau wordt overschreden, dan kunnen onze relais de installatie uitschakelen.”
Transiënten
Een ander type overspanning, is deze ten gevolge van transiënten. “Wanneer er in een installatie schakelsturingen worden doorgevoerd door middel van elektronica, komen er vaak zeer korte pieken voor, die ook schade kunnen veroorzaken. De elektronica kan deze pieken wel verwerken, maar door accumulatie van deze pieken kan de installatie op termijn wel degraderen, met als gevolg dat er ook van alles stuk kan gaan.”
Een derde, is schade door bliksem. “Die kan zowel direct als indirect inslaan. Bij een indirecte inslag, door een wolk-tot-wolk ontlading, kan een inductiepiek ontstaan op bovengrondse leidingen. Tegenover een directe inslag die een piek veroorzaakt door in te slaan op de grond of op elektrische kabels. Ook een bliksem die inslaat op een bliksemafleider kan schade veroorzaken, door het magnetisch veld dat gecreëerd wordt rondom de bliksemstroom.”
Capacitieve koppelingen
“Het basisprincipe van onze toestellen is dat ze een kortsluiting creëren tussen het net en de aarde, om zo al deze pieken te neutraliseren. In tegenstelling tot TT- en TNS-netten, is een IT-net niet geaard. Men durft al eens verkeerdelijk de redenering te maken dat als de bron niet geaard is, de blikseminslag zich niet kan verderzetten richting de aarde. Dat klopt dus niet, want capacitieve koppelingen kunnen stroom overbrengen. Ook in dit type net moet dus actie ondernomen worden, zoals beschreven staat in het AREI art. 136/137, alsook in de Europese regelgeving, als de Codex op het werk.”
De gevoeligheden in elektrische installaties verhogen wat betreft het voorkomen van transiënten, er zijn immers meer elektronische componenten aanwezig dan ooit. “De norm schrijft dus beveiliging voor, wat in de praktijk wel steeds vaker gebeurt, maar nog steeds niet voldoende”, vindt Luc Jansen. “Er moet vooraf een keuze gemaakt worden tussen onze toestellen: 40, 80, ... kiloampère, monofasig of meerfasig, type 1, type 2,… die kunnen dus niet meer worden geprogrammeerd nadat ze geplaats zijn. Je kiest op basis van de berekening. Eenmaal in gebruik geeft een LED aan of de relais nog oké is (groen) of niet (rood). Onze toestellen zijn voorzien van een alarmcontact om de toestand weer te geven, eventueel gekoppeld aan een PLC en gateway.”
Technologische partner
Uiteraard verkoopt Bender oplossingen, maar het ziet zichzelf vooral als een technologische partner. “Wij stemmen het advies voor een oplossing altijd af op twee zaken: de technologische samenstelling van een installatie én het wettelijk kader. Zo bouwen wij ook al 80 jaar lang aan onze sterke reputatie. Wij bieden nooit om commerciële redenen een bepaalde oplossing wel of niet aan. Beeld je maar eens in dat er iets voorvalt met in het slechtste geval dodelijke slachtoffers vanwege budgettaire redenen. ‘Bender – The power in Electrical Safety’ is geen holle slogan!”
Risicoanalyse eerste stap in vlamboogbescherming
.jpg "Rudy Willems, General Manager bij Sicame Benelux")
De gevaren van werken met elektrische spanning, of het nu hoog-, midden-, of laagspanning betreft, zijn uiteraard niet nieuw. “Maar er is wel een evolutie aan de gang in vlamboogbescherming”, aldus Rudy Willems, General Manager bij Sicame Benelux. “Beschermkledij en PBM’s moeten altijd afgestemd worden op de specificiteit van de situatie. Een risicoanalyse ligt steevast aan de basis, want de juiste PBM’s bepalen is niet zo evident al het lijkt.”
Een vlamboog ontstaat als gevolg van een kortsluiting, of door ionisatie van gassen die op hun beurt een elektrische verbinding tot stand brengen tussen geleiders met een verschillende stroom. “Op basis van een risicoanalyse, gedaan door de klant zelf of door een externe partij, bepalen we de uitrusting die gebruikt moet worden bij een (nieuwe) elektrische installatie. Omdat er nu normen bestaan voor vlamboogbescherming, wordt de vraag naar bescherming door bedrijven ook steeds groter”, weet Rudy Willems, General Manager bij Sicame Benelux.
“Het kan heel goed voorvallen dat een bepaald type bescherming wel voldoet om te werken aan het ene verdeelbord, maar niet aan een ander bord op dezelfde site. Afhankelijk van hoe de installatie beveiligd is, wat de reactiesnelheid van het beveiligingssysteem is, of de interventie slechts een meting of een echte ingreep is. Tal van andere factoren spelen een rol.”
Veiligheidskleding beschermt tegen hitte, maar niét tegen elektrocutie. “Louter en alleen de handschoenen werken isolerend. Hetzelfde geldt trouwens voor de helmen. Die isoleren wel, maar zijn slechts getest tot 10 kv. Het is nooit de bedoeling om met het hoofd te dichtbij de elektrische spanning te komen.”
.jpg "Veiligheidskledij")
Latex vs. composiet
“Een nul-risico bestaat niet. En het dragen van PBM’s alleen ook niet, de uitrusting moet echt aangepast zijn aan het werk en de installatie”, benadrukt Rudy Willems. “Zo is een standaard gelaatsscherm geen geschikte PBM tegen een vlamboog, want dan smelt het smelt gewoon. Daarentegen heeft Catu nu wel handschoenen in het gamma die naast isoleren ook bescherming bieden tegen vlamboog, omdat ze niet enkel uit latex maar deels uit composiet vervaardigd zijn. Daardoor voldoen ze nu zowel aan de IEC 60903 en IEC 61842-2.”
Binnen de norm zijn twee klassen te onderscheiden, waarvan klasse 2 de hoogste bescherming biedt tegen een vlamboog: klasse 1 is getest tegen een vlamboog van 4 kiloampère/halve seconde, klasse 2 tegen een vlamboog van 7 kiloampère/halve seconde. Die klassen zijn bepaald door middel van een ‘box test’.
Risicoanalyse
“De basis voor de bepaling van de vereiste beschermingsmiddelen is de risicoanalyse. De meeste eindgebruikers maken deze zelf, maar soms is het beter om die door een externe partij te laten uitvoeren. In bepaalde gevallen is de conclusie dat heel zware beschermkledij vereist is, met als gevolg dat ze niet altijd als dusdanig gedragen wordt. Uiteraard is dit af te raden. Catu probeert bij de ontwikkeling van haar kledij zoveel mogelijk rekening te houden met het comfort van de gebruiker”, weet Rudy Willems.
In de Verenigde Staten worden op dit moment al op alle elektrische borden via stickers aangegeven welke beschermingsgraad vereist is. “Allicht zullen we in Europa ook in die richting evolueren. Bij enkele grote internationale bedrijven in België, is dat al het geval. Het is de duidelijkste manier van preventie”, besluit Rudy Willems.
Digitale aardlekschakelaars van Eaton zijn klaar voor Industry 4.0 toepassingen
.jpg "Digitale versus conventionele aardlekschakelaars")
Eaton biedt een industrieel assortiment aardlekschakelaars aan, zowel conventioneel als digitaal. Die laatste hebben als grote voordeel dat ze meer bedrijfszekerheid kunnen bieden tegenover hun niet-digitale alternatief. “Digitalisering zorgt voor verfijning, die leidt tot een verhoogde bedrijfszekerheid’, weet Wendy van der AA, Segment Manager bij Eaton. “Met onze aardlekschakelaars willen we continuïteit waarborgen en onnodige uitval vermijden.”
Een waarschuwings-LED op de digitale aardlekschakelaars maakt melding van een foutstroom die nog niet het afschakelniveau heeft bereikt, anders gezegd, een sluimerend probleem. “De aardlekschakelaar geeft dus een signaal door middel van kleurindicatie, waardoor een probleem zichtbaar wordt”, aldus Wendy Van der AA. “Daarnaast zijn ze ook uitgerust met een potentiaalvrij contact waarmee een voormelding gegeven kan worden van een fout in de installatie. Dus zo kan er gehandeld worden voor een fout echt optreedt of escaleert.”
Smartwire-DT
Via het potentiaalvrije contact is er dus monitoring van op afstand mogelijk (dit is de voormelding). Maar er is meer. “Dankzij het Eaton Smartwire-DT intelligente bedradingssysteem kan de trip-indicatie van de digitale aardlekschakelaars geïmplementeerd worden in een complete Industry 4.0 oplossing.”
Nauwkeurig afschakelmoment
Naast de mogelijkheid tot preventief en van op afstand ingrijpen, is de bedrijfszekerheid bij digitale aardlekschakelaars ook gewoon een pak hoger. “Dankzij de digitale technologie is het afschakelmoment nauwkeuriger. De kans is kleiner dat er ongewenst wordt afgeschakeld. Bovendien zijn ze standaard kort vertraagd, een halve sinus om precies te zijn, om zo ongevoelig te zijn voor kortstondige verschijnselen die geen bedreiging vormt voor personen.”
Een derde voordeel van de digitale technologie, is dat het testinterval verlengd wordt tot één jaar, tegenover conventionele aardlekschakelaars die normaal één maal per half jaar moeten worden gecontroleerd.
.jpg "Eaton Smartwire-DT")
Frequentieregelaars
In het Eaton assortiment digitale aardlekschakelaars zitten ook uitvoeringen die geschikt zijn voor toepassing in combinatie met frequentieregelaars. “Een standaard type A of B aardlekschakelaar heeft doorgaans geen aangepaste karakteristiek voor hoger frequentiebereik”, weet Wendy van der Aa. “Een frequentieregelaar kan statische lekstromen veroorzaken. Die zijn niet schadelijk, maar zorgen er wel voor dat er ongewenst afgeschakeld kan worden. Speciale uitvoeringen van de digitale aardlekschakelaar, het type BFQ, zijn hier echter ongevoelig voor.”
Conventionele frequentieregelaars voor industrie
De type A variant voor frequentieregelaars, de F, en tolereert gesuperponeerde DC aardlekstromen tot -10mA. Deze kan toegepast worden in combinatie met een éénfasefrequentieregelaar. Deze serie zit niet in het digitale assortiment.
Een andere serie aardlekschakelaars, die niet digitaal zijn, maar wel veel toegepast in de industrie is het xEffect assortiment. Deze zijn globaal toepasbaar in de industrie, omdat een uitgebreide reeks aan alle keurmerken voldoet: IEC, UL, CCC, EAC,… Het type F behoort tot dit assortiment.
Vlamboogdetectie
“Het aantal varianten van het xEffect assortiment wordt almaar uitgebreid. Een innovatie op het vlak van beveiligingstechnologie, is vlamboogdetectie. Die is geïntegreerd in een aardlekautomaat, de AFDD+.”
In bepaalde landen is aardlekbeveiliging voorgeschreven, en in andere niet. “We zien dat machines nu vaak internationaal toepasbaar moeten zijn, en daarom wordt aardlekbeveiliging steeds meer standaard geïntegreerd in het machineontwerp”, besluit Wendy van der AA.
Bescherm je aarding tegen corrosie!
.jpg "Rob Pahlplatz, Sales Engineer Erico")
“Heb je geen goede aarding in je gebouw, dan krijg je vroeg of laat problemen. Hetzij met industriële processen, een blikseminslag, of zware overspanningen. Kortom: fataal.” Rob Pahlplatz, Sales Engineer bij nVent ERICO, laat geen twijfel bestaan over het belang van een goede aarding. “En dan mag je nog over een uitstekend functionerende overspanningsbeveiliging beschikken. Die aarding en in het bijzonder de bliksembeveiliging moet je volgens een bepaalde klasse afstemmen op je installatie of gebouw.”
Aarding is een heel basic principe. Doorgaans maakt men gebruik van een aardnet, waarnaar de foutstroom wordt afgeleid via een verticale of horizontale aarding. Het is heel belangrijk om een goede potentaalvereffening te realiseren door alle aardverbindingen aan elkaar te lussen, zodat er geen stap- of aanrakingspotentiaalverschil ontstaat. Doe je dit niet, en je raakt een geleidend deel dat onder foutstroom staat aan, dan kan je geëlektrocuteerd geraken.”
Lightning Protection 1 – 4
“Bij nVent ERICO werken we met een zespuntenplan van beveiliging. Aarding en bliksembeveiliging zijn nauw met elkaar verwant, maar niet ieder gebouw moet een bliksembeveiliging hebben”, aldus Rob Pahlplatz. “Dit is wel altijd het geval bij gebouwen die een algemeen belang dienen, zoals ziekenhuizen. Afhankelijk van de beveiligingsklasse waarbij LP (Lightning Protection) 1 de hoogste, en LP4 de laagste is, ontwerp je de bliksembeveiliging.”
.jpg "Ohmse weerstand")
10 Ohm/meter
Via afgaande geleiders van het dak naar het aardnet moet de Ohmse weerstand teruggebracht worden naar 10 Ohm/meter, bepaald volgens de norm voor bliksembeveiliging. Bij nog gevoeligere installaties zoals in de telecomindustrie werkt men met veelal met een gescheiden aarding, omdat ze geen ruis van een andere aarding op de aardelektrode willen toelaten. Die installaties hebben immers een nog hogere impedantie van het net, dus indien er een foutstroom afgeleid wordt, kan deze nog destructiever zijn.”
Zink, koper, inox
Van groot belang voor een goede aarding is de keuze voor duurzaam materiaal. “Die gaan van verzinkt (vooral residentieel), tot verkoperde aardelektroden die al een pak duurzamer zijn, of inox. Maar deze laatste zijn een pak duurder en worden in Europa, met uitzondering van Duitsland, weinig toegepast. De aardelektroden van nVent ERICO zijn elektrolytisch verkoperd. Het grote voordeel hiervan is dat de koperlaag zich niet van de staalkern afscheidt.”
Corrosie
“Wanneer men te maken krijgt met een harmonische storing op de installatie, dan worden doorgaans alle aardverbindingen en de overspanningsbeveiliging gecontroleerd, zonder dat men iets vindt. Niet zelden is corrosie van de aardelektrode dan de boosdoener. Toch wanneer deze niet uit duurzaam materiaal zijn vervaardigd. Om de tien jaar moet deze worden gecontroleerd, en dit is een verantwoordelijkheid van de eigenaar van de installatie.”
.jpg "Ground Enhancement Material (GEM) - 01")
.jpg "Ground Enhancement Material (GEM) - 02")
GEM
Bij een perfect geleidende grond heb je slechts één aardelektrode nodig, maar in de realiteit heb je er doorgaans 4, 6, 8… nodig om de Ohmse weerstand te halen. “Haal je die niet met je aardelektroden, dan kan je een Ground Enhancement Material (GEM) gebruiken om de aardingsweerstand te verbeteren. Dit kan je in natte of droge vorm rond je aardelektrode aanbrengen, en zo reduceer je de Ohmse weerstand met 40 tot 50%.”
.jpg "GEM")
Cadweld
Om koper aan staal te verbinden, is een goede mechanische verbinding noodzakelijk. Indien niet, dan kunnen minuscule ruimtes tussen de geleiders zich vullen met elektrolyten met corrosie en een defecte aardverbinding tot gevolg. “Met nVent ERICO Cadweld aluminotermische lasverbindingen kan je dit voorkomen. Verbindingen zijn altijd de zwakke schakels in een elektrisch net. Met een Cadweld verbinding elimineer je eigenlijk de zwakste schakel”, besluit Rob Pahlplatz.
Digitalisering van industrie vraagt betere bliksembeveiliging
.jpg "Willy Serneels en Geert Van Cutsem, Phoenix Contact")
“De kost van het uitvallen van productie ligt in de meeste gevallen veel hoger dan de investering die er nodig is voor een goede overspannings- en bliksembeveiliging”, weten specialisten overspanningsbeveiliging Willy Serneels en Geert Van Cutsem van Phoenix Contact. Dit type beveiliging is dus een ‘must have’ voor de industrie. Overspanning- en bliksembeveiliging en de controle erop evolueren ook mee met de technologie. “Door de vele aanwezigheid van elektronica is er meer aandacht nodig voor de Type 3 beveiliging.”
Gemiddeld telt ons land 95 onweersdagen per jaar en zijn er 1 à 2 grondontladingen per km². De cijfers zijn gemiddelden en verschillen dus per regio en periode van het jaar.
Het hoeft geen betoog dat een bliksemontlading ernstige schade kan toebrengen, niet alleen aan de elektrische installatie zelf maar ook aan alle gekoppelde apparatuur en machines. Deze bevatten in de industrie steeds meer elektronica. “De elektromagnetische eigenschappen van de bliksem kunnen een ramp betekenen voor de industriële elektronica”, weet Product Manager Willy Serneels.
Indirecte gevolgen
De gevolgen worden alleen maar ernstiger wanneer de continuïteit van een bedrijf in het gedrang komt als gevolg van een bliksemontlading. Geert Van Cutsem, Business Development Manager: “De kosten voor uitval en heropstart, eventueel technische werkloosheid, kunnen hoger oplopen dan het vervangen van machines of apparatuur. Bovendien kan het ook zijn dat belangrijke bedrijfsdata verloren gaan naar aanleiding van een overspanning, met alle gevolgen van dien.”
Normering
Bliksemontlading, direct of indirect, is de meest voorkomende oorzaak van transiënte stoorspanningen. Sinds 1 februari 2009 is in het kader van bliksembeveiliging de norm NBN EN 62305 van toepassing. Deze bevat vier delen: algemene principes, risicomanagement, algemene regels en interne beveiliging.
Er bestaan hulpmiddelen om een risicoanalyse op te stellen. Eén daarvan is de Technische Nota T026 uit 2010, uitgegeven door het Belgisch Elektrotechnisch Comité. “In deze nota kan je aan de hand van tabellen bepalen aan welk beveiligingsniveau je installatie moet voldoen. De nota voorziet vier klassen van gebouwen, afhankelijk van de activiteit waarvoor het gebruikt wordt.”
Het spreekt voor zich dat een hoger niveau van beveiliging noodzakelijk is in een kerncentrale of ziekenhuis dan bij een activiteit die met een lager risico gepaard gaat.
Drie types
Industriële gebouwen zijn in veel gevallen uitgerust met een externe bliksembeveiliging. Desondanks is een interne bliksembeveiliging noodzakelijk om de risico’s voor personen en installatie te beperken. “Interne bliksembeveiliging kan je op drie niveaus te voorzien: de Type 1 grofbeveiliging op het laagspanningsbord, de Type 2 middenbeveiliging op verdere verdeelborden en de Type 3 fijnbeveiliging op de ingangen van de apparatuur. “Doordat de apparatuur steeds meer elektronica en sturingen bevat, vergroot bij een bliksemontlading het risico op schade. Meer aandacht besteden aan de Type 3 beveiliging en de specifieke componenten gebruiken voor bijvoorbeeld 24V DC, data en telefonie vormen hiervoor een oplossing. Het blijft hoe dan ook noodzakelijk om bliksembeveiliging in zijn globaliteit te bekijken.”
.jpg "oplossingen aangepast aan de evolutie")
Evolutie
Phoenix Contact heeft zijn oplossingen aangepast aan de evolutie in de industrie, waarin digitalisering steeds meer aan de orde is. “We ontwikkelen producten die compacter en steekbaar zijn. Hiermee spelen we in op een concrete behoefte van de industrie. Uniek is onze module waarin we de Type 1 en 2 beveiliging van 1,5 kV combineren. Voor datacommunicatie hebben we modules ontwikkeld die amper 3,5mm of 6mm breed zijn en dezelfde afleidstromen hebben als de vroegere 17mm modules. ”
Predictive maintenance
Ook controle – visueel en op afstand - is een belangrijk en genormeerd aspect in het kader van veiligheid en preventie tegen onheil. “Via meldcontacten op Type 1,2 en 3 beveiliging is er controle vanop afstand mogelijk. Voorts hebben we een koffer ontwikkeld, waarin een genormeerde overspanning wordt gecreëerd, voor het testen van modules. Zo kan je detecteren of de geteste module stilaan aan vervanging toe is. Het rapport van de test kan je via USB uitlezen.”
Daarnaast kan je dankzij de Impulse Check module via de Proficloud de status van de bliksembeveiliging nagaan. Bij een defect krijg je automatisch een melding. Maar je ziet bijvoorbeeld ook of er een inslag is geweest, waar en hoe zwaar deze was. Door de toepassing van algoritmes kan je dan weten of zelfs voorspellen wanneer een product aan vervanging toe is. Deze monitoring creëert meer zekerheid en een grotere efficiëntie voor het onderhoud van de installaties”, besluiten Willy Serneels en Geert Van Cutsem.
Type B-SI differentiëlen bewaken evenwicht tussen veiligheid én bedrijfszekerheid
.jpg "Alexandre Gentilini, Schneider Electric")
Het toenemend succes van elektrisch rijden zorgt voor een boost naar de vraag voor type B differentiëlen. Alexandre Gentilini, Offer Manager LV Modular & Installation Products bij Schneider Electric, noemt dit type B toepasselijk de ‘Rolls Royce’ onder de differentiëlen. “Ons nieuwe gamma type B differentiëlen, de ‘B-SI’ garanderen een super immuniteit (vandaar de ‘SI’ in de naam). Met andere woorden: veiligheid én continuïteit voor industriële en groot tertiaire installaties. Nog een voordeel: de differentiëlen passen zó in de EcoStruxure.”
Een type B differentieel is een genormeerd uitschakeltype, naast het type AC en type A. Het type B omvat als enige alle beveiliging die nodig is op vlak van verliesstroom, zowel voor wissel-, gepulseerde gelijkstroom en continue gelijkstroom type. “Mensen die in de industrie of met snelheidsregelaars werken en gevraagd wordt een differentieelbeveiliging te plaatsen, mogen niet blind zijn voor verliesstromen die gebeuren op hoge frequentie”, waarschuwt Alexandre Gentilini. “M.a.w., als men boven 100 Hertz gaat, dan moet de differentieel nog steeds kunnen beveiligen. Een standaard type A en AC, kan dit niet.”
Laadpalen
Voor bepaalde type laadpalen wordt er steeds vaker de vraag gesteld om deze met een type B te beveiligen. “Met onze nieuwe differentieelschakelaars type B, spelen we in op die markt van de elektrische wagens. Een ander toepassingsgebied is liften, voor industrie en groot tertiaire toepassingen. Want waar een snelheidsregelaar gebruikt wordt, is ook een type B differentieel vereist.”
.jpg "Type B-SI")
Type B-SI
“Op maat van deze industriële of groot tertiaire toepassingen heeft Schneider een specifiek gamma uitgewerkt. “We spreken er van een type B-SI, waarbij SI staat voor ‘super immuniteit’. Ze verzekeren de continuïteit voor industriële of grote tertiaire gebouwen. Want vanuit de industrie komt bovenop de vraag om veiligheid ook vooral de eis om zo weinig mogelijk uitval. Wetende dat in elke installatie met een differentieel dit net de gevoeligste plek is, proberen we een evenwicht te zoeken tussen veiligheid en continuïteit. Uiteraard wel allemaal 100% zoals de productnorm, EN 61008, het vraagt.”
Ook in functie van de specifieke toepassing waarvoor de differentieel wordt gebruikt, zijn er normen die gerespecteerd moeten worden. Ook hier moet de installateur rekening mee houden om te bepalen welke gevoeligheid de differentieel moet hebben.
EcoStruxure
“Het grote voordeel van ons nieuwe gamma is dat het zonder problemen geïmplementeerd kan worden in al onze smart borden”, aldus Alexandre Gentilini. “Er kan een energiesensor bij gemonteerd worden, om dan via de Smartlink gateway op smartphone of pc de installatie te monitoren, en desgewenst zelfs in- of uit te schakelen. Onze differentiëlen zijn nu dus volledig inpasbaar in het EcoStruxure verhaal. Het nieuwe gamma is ook getest in combinatie met alle snelheidsregelaars van Schneider Electric.”
.jpg "EcoStruxure - Acti9")
Acti9
“Bovendien laten de nieuwe differentiëlen ook toe om er allerlei hulpelementen op te monteren uit het ‘Acti9’ gamma. Zoals uitschakelelementen of signaleringselementen, die dan ook connecteren met de gateways, wat alweer monitoring van op afstand toelaat. Ter plaatse gaan voor visuele controle of manipulaties is dus in vele gevallen niet meer nodig. Het kán echter wel, want vooraan op de behuizing van de type B-SI differentiëlen is een indicatie LED voorzien. ‘Groen’ betekent dat de differentieel onder spanning staat, en de werking 100% is”, besluit Alexandre Gentilini.
DEHN ACI-technologie maakt voorzekeren overbodig
Elke installateur die goed vakmanschap levert, zou zijn eindklant op de enorme meerwaarde van overspanningsbeveiliging voor zijn elektrische installatie moeten wijzen. Want de investering weegt niet op tegen de kosten na schade door een overspanning. Meer gevoelige elektronica leidt tot grotere schade, en door de klimaatveranderingen neemt de kans op schade door bliksem alsmaar toe. De oplossingen van DEHN vereenvoudigen aanzienlijk het aansluiten van overspanningsafleiders voor de installateur, en ook de gebruiker profiteert finaal mee.
.jpg "ACI-Technologie maakt voorverzekeren overbodig")
.jpg "DEHNventil")
“Elke overspanningsbeveiliging moet voorgezekerd worden ”, weet Cédric Ryckaert, Sales Support Engineer bij Stagobel. “In kleine elektrische borden (< 125A) is de hoofdautomaat automatisch al voldoende, maar in industriële borden die vaak groter zijn dan 125A moet bijkomend een voorzekering voorzien worden. Dit brengt steevast de volgende vragen met zich mee: welk type zekering kiezen we? Mag dat een automaat zijn? Welke stroomwaarde? Een andere problematiek is vaak plaatsgebrek in het elektrisch bord… DEHN heeft hier met de Circuit Interruption-technologie de oplossing voor.”
.jpg "2 compenten in 1")
Circuit Interruption
“Ook bij onze eigen ‘traditionele’ componenten hadden we telkens weer te maken met vragen van installateurs over welk type voorzekering de juiste is. CI-technologie betekent dat de zekering geïntegreerd is in de beveiligingsmodule.” Twee componenten in één dus, en dat betekent meer dan één voordeel.
Einde discussie
Plaatsbesparing is een eerste belangrijk pluspunt, maar er is meer. “Deze technologie elimineert elke vorm van discussie over welk type voorzekering nodig is. Met deze technologie is de installateur altijd zeker van de beste oplossing. Het enige wat hem rest, is de module aansluiten met een kabelsectie van 16mm², en klaar.”
“Dankzij CI-technologie bespaart de installateur tijd, materiaal en plaats in het verdeelbord. Bovendien worden fouten die kunnen voortvloeien uit een verkeerde keuze van de voorgeschakelde zekering uitgesloten.”
ACI
“Intussen staan we zelfs al een stap verder, met onze Advanced Circuit Interruption of ACI-technologie”, aldus Cédric Ryckaert. “Daar er bij de CI-modules nog een zekering geïntegreerd is, vervangt in het geval van ACI een ‘schakelaar-vonkenbrugcombinatie’ nu deze zekering.
“De schakelaar-vonkenbrugcombinatie is in serie geschakeld met een varistor. Aan het einde van de levensduur van de ACI-afleider wordt een mogelijke foutstroom door de varistor onderbroken. Daarvoor zorgt de schakelaar-vonkenbrugcombinatie. De foutstroom die kan optreden is zo beperkt dat zelfs de kleinste installatiezekeringen in de installatie niet zullen aanspreken.”
“Hierdoor biedt DEHNguard ACI een veel hogere bedrijfszekerheid en veiligheid in vergelijking met standaard beveiligingsconcepten waarbij Type 2 overspanningsafleiders worden voorbeveiligd met zekeringen. Bijgevolg kan je deze ACI-module altijd aansluiten met een kabelsectie van 6mm², van toepassing voor elk elektrisch bord met een kortsluitstroom tot en met 25kA.”
Geen lekstroom
“Nog een voordeel,” gaat Cédric Ryckaert verder, “is dat dankzij de ACI technologie de module geen lekstromen kan vertonen én bestand is tegen foutieve netspanningen (TOV). Het gevolg is uiteraard een veel langere levensduur van de DEHNguard ACI”.
.jpg "DEHNguard ACI")
ACI-Technologie: een must
“Omdat onze hedendaagse maatschappij meer en meer geëlektroniseerd wordt en door de klimaatveranderingen meer onweders ontstaan, kan een overspanning heel snel aanzienlijke schade aanrichten. Een overspanningsbeveiliging is écht een must. Wie alle bovengenoemde voordelen in overweging neemt, kan enkel besluiten dat de ACI-technologie de best mogelijke oplossing is”, aldus Cédric Ryckaert.